ලංකාවේ බුදුදහම සහ මිහිදු හිමියන්ගේ ආගමණය.

හැම පෝයටම මම ලංකාවේ ඉන්නව නම් කරන ප්‍රධානම වැඩේ අම්ම බලන්න යන එක. අද යන්න හිතන් ඉන්නේ ඒත් හෙට ඉදලා මගේ දෝණියට යුනිට් ටෙස්ට් පටන් ගන්න නිසා අද යන්නේ මම තනියම. මගේ අම්මට මම නොගියත් දෝණියයි, වෙද හාමිනෙයි ගියොත් ඇති.

හොදයි ඕවා ඔහොම තමයි.

මම අද හිතන් ඉන්නේ බුදු දහම ගැන ලිපියක් ලියන්න. කාරනා කීපයක් තියනවා මතු කර ගන්න. ඒත් කට්ටිය මට හොදට සලකයිද දන්නේ නැහැ. මේවා ලියන්න ගිහිල්ල.ඒකට කමක් නැහැ. අපි අපිනේ ඔන්න ඔහේ ලියලම දානවා.

මේක මම කුඩා කාලේ ඉදලම මට තියන ප්‍රශ්නයක් මට හිතෙන්නේ මිහිදු හාමුදුරුවෝද ලංකාවට බුද්ධාගම ගෙනාවේ?

අනේ මන්ද මට හැමදේම පේන්නේ වැරදි පැත්තෙන්නේ. ඒත් අපි හැම අවස්ථාවකම ඇත්ත හොයන්න ඕනේ නේද?

@ අපි දන්නවා ලංකාව කියන්නේ ඉන්දියාවට ඉතාම් කිට්ටුවෙන් තියන රටක්. ඒ රටේ යම් කොටසක ඇති වූ ඒ කාලයේ හැටියට ජම්බුද්වීපයේ මහා පෙරලියක් කරපු බුදු දහම ලංකාවට එන්නේ ඊට අවුරුදු සිය ගනනකට පස්සේ කියන කාරණය මට නම් සැකයි වගේ.

@ ඊලඟ කාරනය තමයි ඒක එහෙමනම් ලංකාවේ ඒ වෙනකොට තිබුනේ මොනවගේ ආගම්ද?

@ එහෙම නම් ඒ ආගම් ආවේ කොහෙන්ද?
අපි දන්නවා ලංකාවේ කවදාවත් ආගම් කතෘ කෙනෙක් ඉපදිලා නැහැ කියලා.

@ එතකොට බුදුදහම ස්ථපිත වූ පමණින් මේ ආගම් නැති වෙලා ගියේ ඇයි?

මෙන්න මේ ප්‍රශ්න ඇත්තටම මට ප්‍රශ්න. ඒ නිසා මගේ ප්‍රශ්නවලට මම දුන්න පිළිතුරු තමයි මේ.

අපි දන්නවා ඉන්දියාව කියන රට ඉන්දියාව වෙන්නේ සුද්දගෙන් පස්සේ. ලංකාව, ලංකාව වෙන්නේ 1972 විතර මේ ගැනත් අපි වෙනම කථා කරමු.
අපි බෞද්ධාගම ලංකාවට ආවයි කියන කාලයේ ලෝකයේ තිබුන වාතාවරනය සලකා බලමු. ඒ වෙනකොට මුළු ලෝකයටම සිටි මහා අධිරාජයා තමයි ධර්මාශෝක හෙවත් චන්ඩාශෝක. මේ රජු ලෝකයේ වැඩි කොටසක් මේ වෙනකොට පාලනය කලා. එතකොට ලංකාවේ රාජ්‍ය කලේ දේවානම් පියතිස්ස. මෙතුමා දැන සිටියා නම් ධර්මාශෝක රජුගේ ජයග්‍රහන ගැන නිසැකවම එකඟ වෙන්න ඇති සටන් නොකර යම් ස්වෛරීභාවයකුත් තබාගෙන යටත් නොවී යටත් වෙන්න.

කාලිංග යුද්ධය නිසා මිනිස් ජීවිත 150000, පමණ විනාශ වුනා කියන එක සාමාන්‍ය විශ්වාසයි. එහෙමනම් මොන තරම් ධනයක් විනාශ වෙන්න ඇතිද?
චන්ඩාශෝක මොන ක්‍රමයකින් හරි බුදු දහම ගැන ඇති වූ පැහැදීමෙන් පස්සේ රාජ්ය තාන්ත්‍රික භාවය උපයෝගී කරගෙන මේ නව දහම තම දිග් විජය ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාවට නඟන්න තෝරා ගන්න ඇති. මේ වෙනකොට සිටි බමුණන් සියල්ල ආයුධ සන්නද්ධව රටවල් යටත් කිරීම කියන ප්‍රතිපත්තියේ සිටි නිසා (කෞටිල්‍යගේ අර්ථ ශාස්ත්‍රයට අනුව.) අශෝකට නව වෙනසක් ඔනෙ වෙලා තිබ්බ වෙලාවක මේ නව සොයා ගැනීම කන වැටෙන්න ඇති. එහෙමත් නැත්නම් බෞද්ධ කාලිංගයන්ගේ උපක්‍රමයක් වෙන්නත් ඉඩ තිබෙනවා.

මොන ක්‍රමයකින් වුවත් අශෝක තම දිග් විජය ප්‍රතිපත්තිය අත් නොහැරපු බව නම් විශ්වාසයි. මේ බෞද්ධ අශෝක තම දහම රටවල් නවයකට හදුන්වා දෙනවා.

අපි බලමු මම කියන මේ තත්වය එනම් ලංකාවට මිහිදු හිමියන් ධර්මය ඇත්තටම ගෙනාවද? කියන කාරනය. මම මේක විශ්වාස කරනවා. ඒත් මම හිතන් නැහැ ඒ වෙනකොට ලංකාවට බුදු දහම අළුත් කියලා. මේ අවධියේ ලංකාවේ නොයෙක් ආගම් පවතිනවා. ගස් ගල් ඇදහීම, දෙවියන් ගැන විශ්වාසය, හින්දු දහම, ආදී ඒ වෙනකොට ජම්බුද්වීපයේ තිබූ හැම දහමක්ම වගේ ලංකාවෙත් තිබෙනවා.

සියවස් කීපෙකට කලින් ඇතිවූ, ඒ අවධියේ ලෝකයේ සිටි ඉහලම අධිරාජයාට පිළිගත හැකි තත්වයට තිබූ බුදු දහම ලංකාවට ආගන්තුක වෙන්න තියෙන ඉඩ ඉතාමත් සීමිතයි.

එහෙම නම් අපි කොහොමද පිළිගන්නේ ලංකාවේ ඒ වෙනකොටත් බුදු දහම තිබුනා කියලා? කෝ අපිට සාධක?
ඒ සඳහා තිබෙන සාධක මොනවද කියන එක.

1. භූමියේ පිහිටීම ඇසුරින් තිබෙන සාධක. මෙහිදී අපිට තිබෙන ප්‍රධාන සාධකය තමයි ලංකාවත් භාරතයත් ඉතා කිට්ටුවෙන් පැවතීම.

2. අත් අකුරු බැලුවම නාගර අකුරු සිංහල අකුරු ඉතාම කිට්ටු සම්බන්ධයක් පෙන්වනවා.
භාෂාවන් ගත්තම ඉන්දියාව පුරා විහිදුනු හැම භාෂාවකම සිංහල භාෂාවට සමාන වචන ආදී දේ අප්‍රමාණව තිබෙනවා.

3. හැම වෙලේම ඉන්දියාවත් ලංකාවත් ලෙස යම් සුහද මෙන්ම විරුද්ධ වූත් සමාජමය හා සංස්කෘතික බැදීමක අප අතර පවතිනවා. (ඒ හරහා අතීතයේ සිටම අප අතර ඉතා තද බැදීමක් පැවතියා. මේ බැදීම අද අපට මහා ගැටළුවක් බවටත් පත් වී තිබෙනවා. නමුත් සත්‍ය නම් ඉන්දියාව, ලංකාවට තමා කැමති වුවත් අකමැති වුවත් ලඟම සිටිනා අසල් වැසියාය.)

4. ඓතිහාසික සාධක මේ සාධක අනුව මුලින්ම අපි දන්නවා පිලිගැනීමක් තිබෙනවා බුදුන් වහන්සේ ලංකාවට තුන් සැරයක් වැඩි බවට. එසේ වූවනම් ඒ අවස්ථාවල රාජකීයයන් පවා බුදුන් සරන ගියා නම් නමට හෝ බෞද්ධයන් කීපදෙනෙක්වත් සිටිය යුතුයි නේද?

5. මේකත් වැටෙන්නේ ඓතිසාසික සාධක වලට. පලමුවෙන් බුදුන් සරණ ගිය පුද්ගලයෝ වශයෙන් සඳහන් වෙන්නේ තපස්සු භල්ලුක දෙදෙනා. මොවුන් දෙබෑයන් වූ අතර ලෝකයේ පලමු නැව් සමාගම් හිමියන් විදියටත් සඳහන් වෙනවා. බුදුන් වහන්සේගෙන් ලබාගත් කේෂ ධාතු ලංකාවේ ගිරිහඬු සෑයේ තැන්පත් කලා නම් අඩු ගනනේ ඔවුන්ගෙන් පැවතෙන්නන්ගෙන් කීපදෙනෙක්වත් බෞද්ධයන් වෙන්න බැරිද?මහියංගනය චෛත්‍ය සෑදීමත් මිහිදු හිමියන්ට කලින් බුදුන් වහන්සේගේ ආගමනය නිසා සිදූවූ දෙයක් නේද?

6. මේ තවත් ඓතිහාසික සාධකයක්, ලංකාව සේද මාරගයේ ප්‍රධාන සංධිස්ථානයක් බව අපි දන්නවා. මේ සේද මාර්ගය බුදු දහම ප්‍රචලිත වෙන්න ඉතා උපකාරී වූවා කියන එකයි මගේ අදහස. බාමියන් බුදු පිළිම පවා ඇත්තේ සේද මාර්ගයේ තමයි. මේ සේද මාර්ගය අවට සියළුම රටවල් එකල බෞද්ධ බව ඉතිහාසය අනුව පෙනෙනවා. එම නිසා සේද මාරගයේ පැමිණි බෞද්ධ වෙළදුන් මේ දහම ලංකාවට ගෙනාවේ නැද්ද කියන කාරනයත් මට තිබෙන ප්‍රශ්නයක්?

7. මහා භාරත කාව්‍යයේ සඳහන් වෙන කුරු පංචාල යුද්ධයේදී මහා වීර දුර්යෝධනයන්ට ( මගේ වීරයා මොහු තමයි.) උපකාරයට පැමිණි අවට රටවල සේනා අතර රාවණ දේශයෙන් ගිය අපේ හමුදාවත් සිටියා. එහෙමන එපමන කලකට පෙරත් අපි සම්බන්ධ මිත්‍ර සංධාන තිබුනනම් බුදුදහම ඇති වූ පසුකල වෙනකොට යම් හෝ මිත්‍ර බෞද්ධ රටක් අපිට නොයින්න ඇත්ද?

8. මම විශ්වාස කරන විදියට රාවණා යුද්ධ කලේ තම ඤාති දියණිය වෙනුවෙන්. එහෙමනම් අපි බුද්ධ කාලයටත් ඈත අතීතයේ රාජකීය විවාහ ගිවිස ගැනීම් පවා කරල තිබේ නම්. ඊට බොහෝ පසු ඇති වූ බුදු දහම පිළිබඳ පනිවිඩය අපිට එන්න මෙතරම්ම පමා වුනාද?

මෙවැනි සාධක තවත් රාශියක් අපිට පෙන්වා දෙන්න පුළුවන් මේ ගැන.

එතකොට මේ මිහිදු හිමියන්ගේ කථාව බොරුවක්ද කියන කාරණය දැන් අපිට එනවා.

නැහැ. මම කලින්ම කිව්ව වගේ මම මේ කථාව විශ්වාස කරනවා තදින්ම. එහෙමනම් මේ කියන කාරණා කොහොමද වෙන්නේ?

මට හිතෙන්නේ මේක සොදුරු තර්ජනයක් මගින් කරපු සොඳුරු ආක්‍රමණයක්.
ඒ වගේ කථාවක් අපිට විශ්වාස කරන්න තියන සාධක මොනවද?

මට හිතෙනවා අපේ තිස්ස රජතුමා රජවෙලා ඔටුනු පැලදලා රාජ්‍යත්වය තහවුරු කර ගත්තට පස්සේ නැවත ආයිමත් ඔටුනු පලදින්නේ ඇයි?
අපි එහෙම දෙයක් කවදාවත් නැවත කරලා නැහැ.
කොහොම වුනත් රාජ්‍යත්වට වුවමනා සංකෙතමය භාන්ඩ අශෝක ඇයි ලංකාවේ මිත්‍රයට එවන්නේ?
මේක ආක්‍රමණයක් නොවන ආක්‍රමණයක් නෙමෙයි නම් එහෙම වෙන්නෙ නැනැ නේද?

ලංකාවට මිහිදු හිමියන් නොපැමිණියේ නම් අපට ඇති වන්නට තිබූ තත්වය කුමක්ද?
මම නම් හිතනවා එහෙම වුනා නම්
1. අද බෞද්ධයො ලංකාවේ නැහැ.
2. ලංකාව තවදුරටත් ස්වෛරී රටක් නෙමේ. අනිවාර්ය්‍යයෙන්ම අපි එහෙනම් ඉන්දියාවේ තවත් ප්‍රාන්තයක්.
3. අපේ ප්‍රෞඩ සංස්කෘතිය ඇති වෙන්නැහැ.
4. ලෝකයේ ප්‍රමුකම ලිඛිත ඉතිහාසයක් අපිට නොලැබී යන්නට තිබුනා.
5. ඉතාම පොහොසත් භාෂාවක් වන සිංහල අපට අහිමි වන්නට තිබුනා.
6. කොටින්ම අද අපි දකින මේ ලංකාව අද එහෙම නම් බොහෝ වෙනස් වන්නට තිබුනා.

අපි හිතුවොත් අපිට බුදු දහම පැමිණීමෙන් සිදූ පාඩු විදියට ගන්න දෙයක් තියනවද ?
1. අපේ ඉතාම පැරණි ආගම් බුදු දහම තුල සැඟව ගියා. එහෙත් ඒවායේ නෂටාවශේෂ දැනුත් බුදු දහම තුල තිබෙනවා.
2. අපේ අනුරාධපුර රාජධාණියට පෙර අතීතය අපට නැති වී ගියා.
3. මිහිදු හිමියන් නිසා ඇති වූ බුදු දහමේ ප්‍රභෝදය තුල පෙර අපේ රටේ බෞද්ධයන් සිටියාය කියන එක අපිට අමතක වුනා.

මෙවැනි කාරණා බලන විට දැනට අපිට පෙනෙන්නේ බුදු දහම නිසා අප ලැබු දෙවල් ඉතා වැඩි බවයි.

මිහිදු හිමියන් පැමිණීමෙන් අපේ රාජ්‍යත්වය ගැන වූ ස්ථාවර භාවය ඉතා වැඩිවූවා විතරක් නෙමේ අපේ රජවරුන්ට යම් රාජ්‍යතවය ගැන ස්ථාවර හැගීමක් ඇති වුනා. රට වැසියන් පවා ඒ වෙනසට කැමති වුනා. ඒ නිසා තමයි අපි අනුරාධපුරය රාජධානිය ලෙස තබාගෙන සිටි කාලය තුල ශ්‍රී මහා බොධියත්, රජය වෙනත් තැන් වලට ගමන් කිරීමදී දන්ත ධාතුවත් අපේ රාජ්‍යත්වය පිළිබඳ ඉහලම සංඛේතය වූයේ.

මේ කරුණු අනුව මට හිතෙනවා අපි බෞද්ධයන් වී සිටි කාලය දැනට වඩා තවත් සියවස් කීපයක් අතීතයට ගමන් කරනවා. නමුත් රටක් ලෙස අපි නියම බෞද්ධ රටක් බවට පත් වූයේ මිහිදු හිමි ආගමනයෙන් පසුවයි.

මේ ලිපිය ඊයේ දමාගන්න බැරි වුනා. මම ඒ නිසා අද මේක දැන් පබ්ලිෂ් කරනවා.
ජය!!