උඩරට ගිවිසුම 02, අනේ කූබියනේ තොපටත් රජෙක් ඉන්නේ......

මුලින්ම ඉල්ලා සිටිනවා ඉතා දිගට ලියවී ඇති මේ ලිපිය ඉතා සාවධානව කියවා හොදින් කල්පනා කර බලන්න. ඒ වගේම මම මේ දක්වා ඇති පොත් පතුත් සොයාගෙන කියවන්න. ඔබ සැමගේ සක්‍රීයදායකත්වය මම බලාපොරොත්තු වෙනවා.

ඉතිහාසය කියන්නේ ඇත්තෙන්ම වුණ දෙයක් වුණාට ඒ ගැන අපි හරි හැටි නොදැනීම නිසා නොයෙක් අලකලංචි වෙනවා. හැබැයි අපි මතක තබා ගත යුතුයි, මේ විෂය නිසා වෙන අකරතැබ්බ නිසා අගෞරවයක් වෙන්නේ බොහෝ විට දැනට ජීවත් වෙලා නොයින්න කෙනෙකුට. ඒ නිසා ඉතිහාසය හදාරද්දි ලියලා තියන දේට අමතරව තවත් යමක් ඇත්ද කියන කාරණය හිතේ තබාගෙන හදාරන එක වැදගත්. මොකද අපි නොදන්න බොහෝ දේවල් මේ පරිසරයේ කලින් සිදුවෙලා තියනවා.

අද අපි දුෂ්ටයෙක් කියලා හිතන කෙනෙක් කාලෙකට ඉහත ඉතාම වැදගත් විරුවෙක් වෙන්න ඇති. එතකොට ඉතිහාසය කියන්නේ මේ වගේ අළු දූවිලි පිහදාල විරුවන් විරුවන් කිරීමත් දුෂ්ටයන් ගැන තවත් හදාරන එකත් කියන මේ දෙකම. ( මේ ගැන තිබෙන නිර්වචන වලට අමතරව.)

මමත් අද කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන්නේ එහෙම දෙයක්. ඒ විතරක් නෙමෙයි මම ඔබෙන් බලාපොරොත්තු වෙනවා මේ ලිපිය හැකි තරම් බෙදාගන්න, කියවන්න, හිතට ගන්න, අපි අපිට හැකි දෙයක් කරලා අපේ ශ්‍රේෂ්ඨ මුතුන් මිත්තන්ට අපේ යුතුකම් ඉටු කරමු.

ඒ වගේම අපේ මේ සිංහලේ රාජධානියට වුණු වැරදි අපි නැවත අපිට හැකි විදියට හරිගස්සමු. කවදා හරි පෙන්නා දෙමු අපි මේ තුන් සිංහලේ ජීවත් වන සියලුම ජාතීන් සිංහලේ කියන නමත් එක්ක ජීවිතයෙන්ම බැඳී ඉන්න වග.

මේ අතරම මා ගැනත් යමක් එක් කිරීමට කැමතියි. මගේ දර්ශනය අනුව මම ජාතිවාදියෙක් නෙමෙයි, ආගම් වාදියෙකුත් නෙමෙයි. මේ සිංහලේ පිං බිමේ කැමති ඕනෙම කෙනෙකුට කැමති ආකාරයකින් අනිත් අයට කරදරයක් නෙවෙන විදියට ජීවත් වෙනවට මගේ නම් කිසිම තරහක් නැහැ.

ඒත් අපේ සිංහලේ ඉතිහාසය කියන්නේ මේ හැමෝගෙම ඉතිහාසය. අන්න ඒක කවදාවත් අමතක කරන්න නරකයි.

එහෙනම් දැන් කතාවට.......

ව්‍යාජ කන්ද උඩරට ගිවිසුම.

මෙම ගිවිසුම පිළිබඳව මට සැක තැන්.
1. අත්සන් කළ දිනය.
2. ගිවිසුම ප්‍රකාශයට පත්කළ දිනය.
3. ගැසට් නිවේදනය ප්‍රකාශ වූ දිනය.
4. ඇත්තටම අත්සන් කල දිනයන්.
5. අත්සන්වල වලංගුභාවය.
6. ගිවිසුමේ නියම පිටපත සහ එහි වලංගුභාවය.
7. ඇහැළේපොළ නිලමේතුමා දෝහියෙක්ද? නැත්නම් අසරණ වීද?
8 මොල්ලිගොඩගේ නියම තත්ත්වය කුමක්ද?
අපි මේ එක එකක් ගැන විස්තරාත්මකව බලමු.


කන්ද උඩරට රාජධානිය පිළිබඳ විස්තර මගේ බ්ලොග් සඟයන් වන හසිත ඇතුළු පිරිස ඉදිරියේදී ලබා දෙනු ඇත. මම මෙහිදී මාගේ ව්‍යායාමය වන උඩරට ගිවිසුම පිළිබඳව පමණක් සිත යොමු කරමි.

1/2/3/4 පළමුව ගිවිසුම අත්සන් කළ දිනය.

අත්සන් කළ දිනය ගැන තිබෙන සැක තැන් ටික අපි මුලින්ම බලමු.
1. මේක අත්සන් කළ දිනය විදියට නිල වශයෙන් සදහන් වෙන්නේ 1815 මාර්තු 02 දිනයි.
2. මේ සම්බන්ධ නිල උත්සවය පවත්වා ඇත්තේත් 1815 මාර්තු 02 දිනයි.
3. උඩරට නව නිලධාරීන් තම අභිනව නිල වලට පත් කරන ගැසට් පත්‍රය නිකුත් කර ඇත්තේත් මාර්තු තුන්වන දිනයි.
4. එතකොට අත්සන් තැබුවේ 02 දිනනම් එතැන මෙහෙම සැකයක් එනවා. මේ ගිවිසුම අත්සන් තැබුවේ සිංහලෙ සිටි නිලධාරීන් පිරිසමද? එහෙම නැත්නම් අභිනව නිලධාරීන්ද. අභිනව අයට ගැසට් පත්‍රය ප්‍රසිද්ධ වෙනකම් අත්සන් කළ හැකිද? හැබැයි පරණ නිලධාරීන්ට නම් එහෙම අත්සන් කළ හැකියි. අපි හිතමු එහෙම වුණා කියලා ඒ වගේම එම නිල වලටම එම නිලධාරීන් පත්කළා කියලා. එතකොට ඒක හරි. නීත්‍යානුකූලයි.
5. හැබැයි මෙහෙම දේකුත් තියනවා. මිල්ලව දිසාව හෙවත් මිල්ලව කරුණාධාර ඒකනායක මුදියන්සේ අත්සන් කළ බව සඳහන් වෙන්නේ 1815 මාර්තු 05 දිනයි.
6. තවත් වැදගත් දෙයක් තිබෙනවා රජය නිලවශයෙන් සිංහලේ රජය භාරගත් බවත් ගිවිසුමත් පිළිගත් බවට නිල නිවේදනය නිකුත් කර ඇත්තේ 1815 මාර්තුමස 10 වන දිනයි.
7. ඇහැළේපොළ නිලමේ මෙම ගිවිසුමට අත්සන් තබා ඇත්තේ 1815 මාර්තු මස 18 දිනයි. ඒ එතුමා මාර්තු 11 දින දක්වා අසනීපව සිටීමත්, එතැන් සිට බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරයා අසනීපව සිටි බවත් සඳහන් වෙනවා.
මේ සියලුම සාක්ෂි සදහන් වෙන්නේ මේ කුමන්ත්‍රණයේ එක් මහමොලකරුවෙක් වූ ජෝන් ඩොයිලි විසින් රචනා කරන ලද දිනපොත් වලයි.

ඩොයිලිට අනුව ඇහැළේපොළ නිලමේතුමා මෙයට අත්සන යොදා ඇත්තේ ආණ්ඩුකාරයා පෞද්ගලිකව හමුවීමෙන් පසුවයි. එනම් මාර්තු 18 වන දිනයි.


දැන් එනවා මෙහෙම සැකයක්. ඇයි ඇහැළේපොළ නිලමේතුමා මෙතරම් කල් ගත්තේ. මාර්තු 02 පැවැති උත්සවයට එතුමා සහභාගී වූ බව ජෝන් ඩේවි නම් ආණ්ඩුකාරයාගේ වෛද්‍යවරයා වාර්තා කරලා තිබෙනවා. ඒකත් එක් සැක තැනක්. ඒ වාර්තාවේ තිබෙන්නේ, ඇහැළේපොළ නිලමේතුමා මේ උත්සවයට පැමිණියේ එවකට සිටි සිංහලේ ප්‍රධානම නිලධාරියා ලෙස නෙමෙයිලු. එතුමා විශ්‍රාම ගන්න කැමති වුනාලු. මම නම් මේ කියමන පිළිගන්නේ නැහැ. එතුමාගේ ස්වභාවය ඒක නෙමෙයි. එතුමා තම පවුල නැති වීමත්, තම රජය නැති වීමත් එක්ක රට බේරා ගැනීමට යම් දෙයක් කරන්න ඇති. ඒ නිසා එතුමා සිටියේ සුද්දාගේ අත්අඩංගුවේ කියන එකයි මගේ නම් හැඟීම. අපි වෙන ලිපියකි නැවත ඒ ගැන කතා කරමු. දැනට මම මේ සිද්ධිදාමයේ සැක සහිත තැන් කතා කරන්නම්.

(1) මගේ පළවෙනි ප්‍රශ්නය - එකම දිනක පැවති උත්සවයට සහභාගී වූවා නම්, ගිවිසුම සෑදීමට එක් වුනානම් ඇයි එදාම ඇහැළේපොළ තුමා ඒකට එදාම අත්සන් නොකළේ?
(2) මට ඇති ඊළඟ ප්‍රශ්නය - මෙතරම් කලින් ඇයි සුද්දා ගිවිසුම ගැසට් කළේ? කොටින්ම එතකොට සිංහලේ එවකට සිටි ප්‍රධානම නිලධාරියාවත් අත්සන් කර නැහැ. තවත් අයගේ අත්සන් ගන්නත් තිබෙනවා. මේක කුමන්ත්‍රණයක ලක්ෂණයක් නෙමේද?
මට ඇති තුන්වන ප්‍රශ්නය -( නිල නාම වශයෙන් ගත්තත් ඇහැළේපොළ යනු කන්දේ නුවර සිටි ඉතාමත් කීර්තිමත් අයෙකි. කොටින්ම රටේ යුව රජු ලෙස ජනතාව අතර පිළිගැනීමක් මෙතුමාට තිබිණි. එම නිසා මා නම් මෙතුමා රට පාවා දුන් බව මොහොතකටවත් නොසිතමි. එවකට පළමු අදිකාරම් තනතුර දැරීය. ඇහැළේපොළ කුමාරිහාමි ඉතාමත් ලක්ෂණ කාන්තාවක් බැවින් එතුමියට ආසක්ත වූ රජු මෙතුමාව විනාශය කරා මෙයෙය වූවත් රට වෙනුවෙන් තම යුතුකම් ඉටු කිරීමට සෑදී පැහැදී සිටි බව මේ කථාවන් කියවන මට නම් හැඟේ. මා මහනුවර රාජකාරී කල සමයේ අසා තිබූ කතාවක් නම් කුමාරිහාමිගේ හොල්මන මධ්‍යම රාත්‍රී කාලවල ගුඩ්ෂෙඩ් කිට්ටුවෙන් ගමන් කරනු දැකිය හැකි බවයි. ඉතාම ශෝකාකූල ශෝභන මුහුණක් ඇති කතක් ඉකි බිදිමින් ගමන් කරනු දැක ඇති ව්‍යෝවෘද්ධ මිනිසුන් කීපදෙනෙක්ම මට මුණ ගැසී ඇත. සමහර විට තම පවුලටත් සැමියාටත් වූ අසාධාරණය, කෘර වූ ඉරණම සහ දරුණු අපහාසය නිසා ඇයගේ යම් භූත ස්වරූපයක් මෙසේ ගමන් කරනවා විය හැක.)

(3) ඇහැළේපොළ නිලමේතුමන් විශ්‍රාම යාමට කල්පනා කළා නම් එතුමා පසුව තම අත්සන යෙදුවේ කෙසේද? එතුමාට තව දුරටත් සිංහලේ ඉහළම නිලධාරියා ලෙස ගරුකළේ කෙසේද? සහ ඩේවි කියන අයුරු ගිවිසුම අත්සන් කළ දින එතුමාගේ කතාවට අනුව එතුමා යුවරජු ලෙස ජනතාව පිළිගත්තේ ඇයි? මේ සියල්ලම තිබේවා 1818 කැරැල්ල වෙලේ මෙසේ විශ්‍රාමික නිලධාරියෙක් ද්‍රෝහියෙක් වූයේ කෙසේද? ඩේවි (ජෝන් ඩේව්, ශ්‍රීමත් හම්ෆි ඩේව්ගේ සොයුරා. කීර්තිමත් වෛද්‍යවරයේ. එවකට ආණ්ඩුකාරයාගේ වෛද්‍යවරයා ලෙස සැලකිය යුතු වගකීමක් දරමින් සිංහලේ ජීවත් වී තිබෙනවා. ඔහු රචනා කර ඇති An Account of the Interior of Ceylon and of its Inhabitants, with Travels in that Island. (1821) පොත ඉතාම ඉහල පිළිගැනීමක් තිබෙන පොතක්.) කියන අයුරු සියලුම ප්‍රභූන් එතුමාට විශාල ගරුත්වයක් දක්වන බව පෙනුණා නම් ඇයි එතුමා විශ්‍රාම ගිය බවක් සඳහන් වන්නේ? වඩාත් වැදගත්ම දේ එදින කතාවක් කළ නිලමේතුමා අත්සන දැමීමට තරම් නීරෝගී නොවූයේ කෙසේද?

ඔබ දන්නවාඩ්? ඩේවි කියන ආකාරයට එතුමා ගිවිසුම අත්සන් කළ දින මුළු උත්සවයටම සිටගෙන සහභාගී වූවාලු. නමුත් අනෙක් අය සමග එදින අත්සන ගැසීමට තරම් සනීපයක් තිබී නැහැ. පුදුමයි නේද? එතුමා අත්සන තබා ඇත්තේ තවත් දින 16 පසු ආණ්ඩුකාරයා පුද්ගලිකව හමු වී කෙසේ විශ්වාස කරම්ද?

4. මගේ සිව්වැනි ප්‍රශ්නය - අපි දන්නවා ගමේ ගොඩේ උකස් ලියවිල්ලක්වත් අත්සන් නැතුව පිළිගන්නේ නැහැ. එතකොට කිසිම ලියවිල්ලක අදාළ පාර්ශ්ව අත්සන් කර නැතිනම් කවදාවත් එහි අගයක් නැහැ. ඒත් රටවල දෙකක් අතර ඇතිවන ගිවිසුම් කියන්නේ සෙසු පටු දෙයක්ද? මෙතනදී ඒ සරල ප්‍රතිපත්තිය අනුගමනය වී නැහැ නේද? ඇහැළේපොළ සිංහලේ සිටි ජ්‍යේෂ්ඨම නිලධාරියෙක් වුවත් ඔහුගේ අත්සන නැතුව මාර්තු 10 රජයේ නිල නිවේදනය නිකුත් කළේ කොහොමද? අනිත් එක මාර්තු 18 අත්සන් කළ ඇහැළේපොළ නිලමේගේ අත්සන මාර්තු 10 නිකුත් වූ ගිවිසුමේ අත්සන් එක්ක ආවේ මොන ක්‍රමයකින්ද?

මේ කතාව එක එක දිගටම ලිවීමෙන් එහි අගය වැඩි වනවා. ඒ නිසා මම මේක දිගට ලියන්න හිතුවා. මගේ ඉල්ලීම අවසානයටම කියවන ලෙසයි. ඉන් පමණයි අපේ විරුවෙක්ට එල්ල වී ඇති අභූත චෝදනා වලින් එතුමාව ශුද්ධ කිරීමට අපට හැකි වන්නේ.


5 අත්සන්වල වලංගුභාවය.

අපි මෙතෙක් කතා කළේ ගිවිසුම අත්සන් කළ දිනයන් පිළිබඳව. ඒ විතරක් නොවෙයි මෙහි ඇති සැක තැන් තවත් බොහෝයි. ඒ අතරින් තවත් එක් මාතෘකාවක් තමයි අත්සන්වල වලංගුභාවය. මම එහෙම කියන්නේ හේතු ඇතුව. මේ ගැන අපේ රටේ ප්‍රකට විද්වතෙක් සොයා බැලීමක් කර තිබෙනවා. මම එතුමාගේ තොරතුරු මුලින්ම කියන්නම්. මම මෙතුමාව මුණගැසෙන්න උත්සාහ කරමින් ඉන්නේ. ඉක්මනට අපි මුණ ගැසෙයි. එවිට තවත් තොරතුරු ඔබට ගෙන එන්නම්.

මෙතුමා තමයි ජාතික ලේඛනාරක්ෂක දෙපාර්ත මේන්තුවේ සහකාර අධ්‍යක්ෂ ලලිත් ගුණවර්ධන මැතිතුමා. මේ අත්සන් ස්කෑන් ඡායාරූපයට ගෙන තිබෙන්නේ එතුමායි. එම නිසා මැතිතුමනි ඔබට ප්‍රණාමය.

1.ඇහැළේපොළ අත්සන
මෙහි මම ඔබට ඉදිරිපත් කරන්නම් ඇහැළේපොළ නිලමේතුමාගේ නියම අත්සන සහ එතුමා තැබුවා යැයි පිළිගන්නා (1815 මාර්තු 18) ගිවිසුමේ සටහන් අත්සන.
මෙම ඡායාරූපය අනුව පෙනෙනවා මේ දෙක සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් බව.
ගිවිසුමේ සඳහන් අත්සන දෙමළ භාෂාවෙන් සටහන් කර ඇති අතර අනෙක් සන්නසේ ඇති අත්සන සිංහල අකුරින් සටහන් කර තිබෙනවා. මේ අත්සන් දෙකේ යම් නීතියක් තිබෙනවා. ඔබ හොදින් බලන්න. නිලමේතුමාගේ සිංහල සන්නසේ අත්සන වටා ඕවලාකාර රවුමක් ඇඳ තිබෙනවා. ඒ වටා අර්ධ කාවාකාර රවුමක් තිබෙනවා. එහි ඒක් පසෙක ඊතලයක පිටුපස පෙනුමත්, අනෙක් පස ගැටයක් සහිත යම් සළකුණකුත් තිබෙනවා. මේක සුවිශේෂී තත්ත්වයක්. සිංහලේ නිලධාරියෙක් අත්සනක් තැබූ විට මේ සලකුණෙන් තමයි එතුමාගේ නිලය පිළිබඳ තොරතුරු ලැබෙන්නේ. මාර්තු 10 වෙනිදා නිකුත් වූ ගැසට් නිවේදනයට අනුව එතුමා 1811ත් 1819 අතර කාලයේ සබරගමුවේ මහ නිලමේතනතුර දැරූ නිසා එයට මේ සංකේතය ගැලපෙනවා.

මෙහිදී සිංහලේ අත්සන් ගැන තව ටිකක් ඔබට පහදා දෙන්නම්. පළමු සහ දෙවන අදිකාරම් ධූරය දැරූවන් හැම විටම තම නම අත්සන් කර ඒ වටා වෘත්තයක් ඇඳ ඇත. තවත් තනතුරු දැරූවන් ඒ තනතුරුවලට ගැලපෙන ලෙස අර්ධ වෘත්තයක් ඇඳ ඇත. උදාහරණ ලෙස එවකට දිසාවේ තනතුරු දැරූවන් මේ අර්ධ කවාකාර රවුම සහ එහි කෙළවරවල් වල කොකු ආකාර සලකුණත්, අදිකාරම් තනතුරු දරමින්ම දිසාවේ තනතුරු දැරූවන් වෘත්තය වටා අර්ධ වෘත්තයත්, නිකම්ම වෘත්තයක් පමණක් අදිකාරම් තනතුර දැරූවනුත් ලෙස අත්සන් කර ඇත. ( කොඩ්‍රින්ටන් සටහන් )

ලලිත් ගුණවර්ධන මැතිතුමා අදාළ විෂය පිළිබඳ ප්‍රාමාණික උගතෙක් බැවින් එතුමා ශ්‍රී ලංකාවේ වර්තමාන නඩුවලදී උඩරට නිලමේවරුන්ගේ අත්සන් හඳුනා ගැනීමේ විෂේශඥ්ඥයෙක් ලෙසද කටයුතු කර ඇති විද්වතෙකි. ඒ නිසා මේ අත්සන් පිළිබඳ එතුමාගේ අදහස් මේ අවස්ථාවේදී ඉතාමත් වටිනා බව කිව යුතුමය.

ඒ අතර තවත් සැකයක් ඇති කරන කාරණයක් නම්, ගිවිසුමේ පිටපත් කීපයක මෙම අත්සන (ඇහැළේපොළ අත්සන.) ආකාර කීපයකට තිබෙනවා. ඒක එහෙම නම් එකම ගිවිසුමකට වෙනස් අත්සන ඇති (එකම පුද්ගලයන්ගේ විවිධ අත්සන් ඇති ) විකාර රූපී ගිවිසුමක් බවට මෙය පත් වනවා නේද?


2 පිළිමතලාවේ නිලමේතුමාගේ අත්සන.
මෙතුමාගේ අත්සනෙත් ඉහත ඇහැළේපොළ අත්සන ලෙසටම දෙමළ භාෂාවෙන් ගිවිසුමේ අත්සන් තබා ඇතත් එතුමාගේද නියම අත්සන වෙනත් සන්නස්වල ඇති ආකාරයට නම් එතුමාගේ නිලය වන හතර කෝරළයේ දිසාව යන තනතුරට ගැලපෙන අතර. ගිවිසුමේ සටහන් වී ඇති අත්සන කිසිසේත්ම එතුමාගේ නියම නිලය හා නියම අත්සන නොවන බව ඔබට ද මේ ඡායා පිටපත් අනුව පැහැදිලි වනු ඇත.

3 මොල්ලිගොඩ අත්සන.
මොහුගේ නිල තත්ත්වය වන්නේ එවකට පළමු වැනි අදිකාරම හා සත් කෝරළයේ දිසාව. මෙහිදී ලලිත් ගුණවර්ධන මැතිතුමාගේ වචනවලින්ම මම ඒ උපුටා දක්වන්නම්. " සබරගමු සන්නස් වෙළුමේ මොල්ලිගොඩගේ නම සඳහන්ව ඇත්තේ මොල්ලිගොඩ රජකරුණා සෙනෙවිරත්න අභයකෝන් හේරත් වාසල මුදියන්සේ ලෙසය. කොඩ්‍රින්ටන් ගොනුවේ මෙම නම යටතේ ඇති මොල්ලිගොඩගේ අත්සනත්, සබරගමුවේ සන්නස් වෙළුමේ අත්සන් ගණනාවක්ද එක සමානය." නමුත් ගිවිසුමේ එක පිටපතක මොල්ලිගොඩගේ එක අත්සනක් හා අනිත් අත්සන් අතර පරස්පරතාවයක් ඇත. මේ ගැන ඉදිරියේදී මම ඔබට සඳහන් කරන්නම්.


4. කණිෂ්ඨ පිළිමතලාවේ හෙවත් මහ පිළිමතලාවේ නිලමේගේ පුත්‍රයාගේ අත්සන.
(1812 දී රාජසිංහ රජුගෙන් හිස් ගැසුම් කෑ පිළිමතලාවේ. මෙතුමා ගැන මට වෙනම කිව යුතු වුවත් එය මෙතැනදී කීමට මම අදහස් කළෙමි. හේතුව ඉතාමත් දක්ෂ නිලධාරියෙක් වුවත් මෙතුමා ඉතාමත් අවාසනාවන්ත ඉරණමකට පත් වන්නේ අනෙක් අයගේ ඊර්ෂ්‍යාව නිසාය. විශේෂයන්ම මොල්ලිගොඩගේ. මෙතුමා වාර කීපයක්ම රාජද්‍රෝහී වැඩවලට අසුවුවත් රජුගෙන් සමාව ලබයි. මා අසා ඇති පරිදි මෙතුමා රාජසිංහ රජුගේ අනියම් පියාය. මෙතුමා කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජුගේ අක්කා සමඟ සිට ලැබෙන දරුවා වන්නේ රාජසිංහයි. දීර්ඝ සැලසුමක් සිතේ තබාගෙන රජකම ඔහුට ලබා දීමට මෙතුමා සමත් වෙයි. එනම් කෙදිනක හෝ ඒ හරහා තමා රජ වී සිංහලේ රජකම නැවත සිංහල අතට ගැනීමටයි. නමුත් එය ඉටු නොවන්නේ මේ ඉව වැටෙන මොල්ලිගොඩ ඇතුළු අනෙක් ප්‍රධානීන්ගේ කුමන්ත්‍රණ නිසාය. මෙතුමාගේ බෑණනුවන් වන්නේ ඇහැළේපොළ මැතිතුමායි. ඉදිරියේදී ඒ ගැන තවත් කතා කරමි.)
මෙතුමාගේ නිලය වන්නේ (කණිෂ්ඨ පිළිමතලාවේ.) සතර කෝරළයේ දිසාපති පදවියයි. මෙතැනදීත් හරි අපූරු දෙයක් තමයි සිදු වී ඇත්තේ. එනම් මෙතුමාගේ නිල නාමය ඉදිරියෙන් තිබිය යුතු අත්සන ගිවිසුමේ ඇත්තේ ඊළඟ පේළියේ පහළින් මෙතුමාගේ අත්සන තිබිය යුතු තැන ඇත්තේ එතුමාගේ පියාගේ සොයුරා වූ සබරගමුව දිසාව වූ පිලිමතලාවගේ අත්සනයි. මෙතුමාගේ අත්සන ඇත්තේ සබරබමුව දිසාව අත්සන් කළ යුතු තැනයි. රටක් පාවාදුන් ගිවිසුමක හැටි. විශ්වාස කළ හැකිද?

5. මොනරවිල හෙවත් කැප්පෙටිපොළ නිලමේතුමාගේ අත්සන.
මෙතුමා ඌවේ දිසාවයි. මෙතුමාගේ සන්නසක ඇති අත්සනත් ගිවිසුමේ අත්සනත් අතර පරස්පරතාවයක් දැකිය හැක. අනෙක මෙතුමා සාමාන්‍යයෙන් අත්සන් කර ඇත්තේ දෙමළෙන් වන අතර ගිවිසුමේ ඇත්තේ සිංහලෙන් ලියන ලද මොනරවිල යන්න පමණි. අනෙක් දෙමළ අත්සනේ ඇති සලකුණු අනුව මෙතුමාගේ නිල තත්ත්වය පැහැදිලිව හඳුනාගත හැකි අතර සිංහල අත්සන නිකම්ම නමක් ලිවීමක් පමණි. ගරු ගාම්භීරව අත්සන් කළයුතු තැනක තම නම පමණක් ලිවීමට තරම් කෙනෙක් විශේෂයෙන් ඉතාම ඉහළ නිලයක් දරන්නෙක් පෙළබෙයිද? තම නිලය නැතුව නිකම්ම නම ලියයිද?

6. රත්වත්තේ නිලමේතුමාගේ අත්සන
ගිවිසුමේ ඇති අත්සනේ ඇති වැදගත් ලක්ෂණයක් නම් සිංහල දෙමළ සහ හඳුනානොගත් යම් යම් සලකුණු මිශු අත්සනක් ලෙස එය සටහන්ව තිබීමයි. මාතලේ දිසාවයි. මෙතුමන්ගේ නියම අත්සන දෙමළ අමිශු අකුරින් යුතු තම නිලය හඟවන සලකුණු වලින් යුතුය. නමුත් ගිවිසුමේ ඇත්තේ පරස්පර විරෝධී අත්සනකි. නැවතත් අසමි. විය හැකිද?

අත්සන් ගැන කීමේදී මෙයට අත්සන් කළ අනෙක් පාර්ශවයෙන් එනම් ඉංග්‍රීසීන්ගේ අත්සන් තුනක් මෙහි ඇත. රොබට් බ්‍රව්න්රිග් ආණ්ඩුකාරයා, රජයේ ප්‍රධාන භාෂා පරිවර්තක ජෝන් ඩොයිලි සහ ආණ්ඩුවේ නියෝජ්‍ය ලේකම් ලෙස ජේම්ස් සදර්ලන්ඩ්. මේ තිදෙනාගේ අත්සන් එම කාලයේ ඔවුන්ගේ අනෙකුත් අත්සන් සමඟ හොදින් පෑහේ.

6. ගිවිසුමේ වලංගුභාවය.
ඉතාම වැදගත් මාතෘකාවකි. දැනටත් ඔබ දන්නා පරිදි මෙය නිකම්ම කොළ කෑල්ලකි. රැවටීමකි. නමුත් අප එය තහවුරු කළ යුතුය. ඒ නිසා මේ ගැනත් බලමු. ගිවිසුමේ පිටපත් එකකට වඩා ඇත. එය එසේම විය යුතුය. අඩුම ගණනේ පිටපත් දෙකක්වත් තිබිය යුතුය. දැනට ප්‍රසිද්ධ පිටපත් දෙකක් ඇත. එහෙත් ඒවා සමාන විය යුතුය. කරුණු අතින් මෙන්ම අත්සන් නියමාකාරයෙන් විය යුතුය.

එහෙත් පුදුමයකට මෙන් ඒ සමානතාවය මේ පිටපත් දෙකෙ නැත. කවරක් සිදු වීද?
දැනට ඇති පිටපත් දෙකම මම ඔබට මෙහි ලබා දෙමි. ඔබම බලන්න.
1. මාචාර්‍ය්‍යය විමලානන්ද තෙන්නකෝන් මහතාගේ උඩරට මහ කැරැල්ල ග්‍රන්ථයේ තුන්වන කොටසේ 82 පිටුව බලන්න. එම පිටපතේ සිව්වනුව ඇත්තේ කණිෂ්ඨ පිලිමතලාවගේ අත්සනයි. මෙය දැනට ඇති එක් ගිවිසුම් පිටපතකි. මෙම පිටපතේ කණිෂ්ඨ පිළිමතලාවේ අත්සන නිකම්ම අත්සනකි. නිල සංකේත නැත.
2. නමුත් ජාතික ලේඛනාගාරයේ ඇති 1984 වර්ෂයේදී ජාතික ලේඛනාගාරයේ අධ්‍යක්ෂ ධූරය දැරූ ආචාර්‍ය්‍ය හරිස්චන්ද්‍ර ද සිල්වා මැතිතුමා විසින් සොයා ගැනුණු පිටපත. මෙහි කණිෂ්ඨ පිළිමතලාවේගේ අත්සන සියලුම නිල සංකේත සහිතව තිබේ.
රටක නිදහස අහිමි කළ ගිවිසුමක් පිටපත් දෙකක් මෙසේ පරස්පර විරෝධී විය හැකිද?

7. 8. ප්‍රශ්න දෙක අපි එකට ගෙන කතා කරමු. එනම් ඇහැළේපොළ නිලමේතුමන් මෙලෙස හැසිරුණේ ඇයි. තම අඹුදරුවන් රාජසිංහගේ කුරිරු හස්තයට හසුකර කෙසේ ඉවසා සිටියාද? අනෙක් අතට මොල්ලිගොඩගේ භූමිකාව කුමක්ද?
මොල්ලිගොඩ යනු සිංහලේ රාජසභාව තුළ ප්‍රබලයෙකි. වැඩිමල් පිළිමතලාවේට සහ ඇහැළේපොළට යටින් සිටි උන්නතිකාමියෙක් වූ මොහු සැමවිටම කටයුතු කළේ ස්වාභිවෘද්ධිය පතාය. වැඩිමල් පිළිමතලාවේගේ රජවීමේ ගමනට බාධකයක් වූ මොහු එතුමාගේ හිස අහිමි වන තැනට කටයුතු යොදයි.

අනෙක් අතට පිළිමතලාවේගේ බෑණනුවන් වූ ඇහැළේපොළ සමග බද්ධ වෛරී ලෙස හැසිරෙයි. එනම් මොහුගේ ගමනට බාධාවක් ලෙස සිටිනා ජ්‍යේෂ්ඨයා වන ඇහැළේපොළ සාධකය හොදින් හෝ නරකින් ඉවත් කිරීම තකා මොහු කූට කුමන්ත්‍රණවල යෙදෙයි. රාජසිංහ රජුට තෑගිදීම සදහා රිදී ඇදක්, රන් කඩුවක්, හා රන් ඔටුන්නක් සාදමින් සිටි ඇහැළේපොළ රජුගෙන් බිඳවීමට සිතා මොල්ලිගොඩ විසින් ඒ පුවත රජුට සැලකරන්නේ රජ වීමට මේවා සාදන බව දන්වමිනි. ඒ බව පිළිගන්නා මෝඩ රජු ඇහැළේපොළ හා වෛර බඳී. අනෙක් අතට ඇහැළේපොළ කුමාරිහාමිගේ රූපයෙන්ද වශීවන රජු ඇය තම වඟයට ගැනීමට බලයි. මේ කිසිවක් ඉටුකර ගත නොහැකි වී ඇය කෙරෙහිද වෛරයෙන් මොල්ලිගොඩගේ ඉගැන්නුම් බස් අසා ඇහැළේපොළ පවුල විනාශ කර දමයි. මේ අපේ සිංහලේ අවසානය සලකුණු කළ සිදු වීමක් වෙයි. මින් කෝපයට පත් ප්‍රභූන් සහ ඇහැළේපොළ රජු ඉවත් කිරීමට සුද්දන් හා එක වෙයි. මොල්ලිගොඩ වැනි පුද්ගලික අභිමතාර්ථ නිසා ජාතිය පාවා දෙන ද්‍රෝහීන් නිසා සුද්දන් මෙරට රජය ලෙහෙසියෙන් පැහැර ගනී.
විමලානන්ද තෙන්නකෝන් මහතාගේ ග්‍රන්ථයේ තුන්වන කොටසෙහි 383 පිටුව බලන්න.
අනෙක මේ මොල්ලිගොඩ ඇහැළේපොළ රජ හා මිත්‍රවීමට සිතා එවන ලිපිය පැහැරගෙන ඒ වෙනුවට රජුට බැණවදිමින් ලිපියක් සකසා හොරට අත්සනක් ගසා රජුට ඉදිරිපත් කරයි. මින් කිපෙන රජු තම පුද්ගලික වෛරයද නිසා කුමාරිහාමි ඇතුළු මුළු පවුලම වධයට කැප කරයි.
මෙතැන හොර අත්සන් ගැසීමේ අතීතයක් ඇත්තෙක් ඔබට පෙනෙනවාද?
මා සිතන පිළිවෙළට මේ සියලුම අවුල් ඇති කළ කීපදෙනාගෙන් කෙනෙකි. මොල්ලිගොඩ නිලමේ වරයා.

ලිවීමට බොහෝ දේ ඇතත් මින් නැවතීමට සිතමි. තවත් මගේ උපකල්පන කීපයක්ම ඇත. ඒවා සහ මේ ආශ්‍රිත විශේෂ සිදුවීම කීපයක් තවත් ඇතත් දැනට ඉතා දිගු වී මාගලක් වී ඇති ලිපිය මේ කෙටි අදහසින් නවතමි.

ඔබ දන්නවාද මේ ගිවිසුම අත්සන් කර වර්ෂ තුනක් පමණ ගිය තැන සිංහලේ නිදහස වෙනුවෙන් මේ අත්සන් කළා යැයි කියනා නායකයින්ම දිවි පරදුවට තබා සටන් කර තම දිවි මේ බිම වෙත ජූජා කළ වග.
මොනරවිල කැප්පෙටිපොළ නායකත්වයෙන් සටන් වැදුනද, මිල්ලව නම් දූරදර්ශී අති ගෞරවණීය නායකයා ඉතාම කෙටි කලකින් ඉංග්‍රීසින්ට හසු වී මරණ දඩුවමට නියම වුවත් ඔහුගේ පාණ්ඩිත්‍යයට ගරුකළ සතුරන් ගල්කිස්සේ නිවාස අඩස්සියේ තබා තිබූ බව. ඊට අමතරව කැප්පෙටිපොළ සහ පිළිමතලාවේ සහ අනෙක් සියලුම නායකයන් ප්‍රදේශීය නායකත්වයද සමඟ දිවි අහිමි කරවීම හෝ රටින් පිටුවහල් කිරීමට බඳුන් වූ වග.

මගේ අදහස නම් මේ වන්නට ඇත්තේ නියම ගිවිසුම මේ එකක්වත් නොවන නිසාත් ඒ අපේ නායකයන් අත තිබූ නිසාත් ඉන් උඩරටට ඔවුන්ගේ අයිතියක් නැතිබව හෙළිවන නිසාත්ය.

මේ ලිපිය සම්පූර්ණ වීමට නම් මොල්ලිගොඩගේ ඉරණම ගැනත් යමක් ලිවිය යුතුය. ඔහු 18 කැරැල්ල නිර්දය ලෙස මැඬපැවැත්වීම සදහා ඉංග්‍රීසීන්ට නොයෙක් ලෙස උදව් වුණි. ඒ සදහා ඔහුට ලැබුණු තාන්න මාන්න බොහෝය. නමුත් තම පරපුර ඔහුගෙන්ම අවසන් විය. එනම් ඔහුගේ එකම පුතණුවන් අධික බීමට ඇබ්බැහි වී අකාලයේ ජීවිතයෙන් සමුගත් නිසාය. කෙතරම් දේ කළත් අවසන අනෙක් ප්‍රභූන්ගේ ඉරණමට නොදෙවෙනි ඉරණමක් ඔහුටද අත්විය. ඒ අපේ ජාතියේ මහා ඛේදවාචකය ඉදිරියෙන් ඉදිරියට ගෙන යාමට මහත්ම පිටුබලයක් විය. ඔබත් මාත් අසරණය.

අනේ කූබියනේ තොපටත් රජෙක් ඉන්නේ......

මේ ගිවිසුම නිසා අපට කිසිම රටකට නොවූ ලෙස වීරෝදාර නායකයන් ගණනාවක් අහිමි විය.

එහි ප්‍රතිඵල අදත් අප භුක්ති විඳිමින් සිටිනවා නේද???

මේ ගැන ඔබ දන්නා යමක් ඇතොත් එක් කරන මෙන් ඉල්ලා සිටිමි. කෙදිනක හෝ මේ ගැන යම් පියවරක් ගැනීමට මගේ සිතේ අදහසක් ඇත. ඔබගේ ආශීර්වාදය පතමි.

ඇසුරු කළ තැන්.
සිංහලේ සටන්, දයාවංශ ජයකොඩි.
කොඩ්‍රින්ටන් සටහන්.
ඩොයිලිගේ දිනපොත් සටහන්.
උඩරට මහ කැරැල්ල විමලානන්ද තෙන්නකෝන්.
උඩරට ගිවිසුම සම්බන්ධ නුවර එළියේ හේමපාල, මිරැන්ඩෝ ඔබේසේකර, ලලිත් ගුණවර්ධනයන්ගේ ලිපි.
ඇතුළු පුවත් පත් ලිපි විශාල ගණනක් මෙහිදී පරිශීලනය කළා.
දිවයින බදාදා අතිරේකවල සඳහන් කරුණු විශාල වශයෙන් ප්‍රයෝජනයට ගත්තා.
මා මහනුවර රාජකාරී කළ සමයේ එහි මා සමග වැඩකළ මාගේ රියදුරු සෙනෙවිරත්නයන් සහ අපේ ගිණුම් ලිපිකරු ආතාවුද මහතාවද මෙහිදී සිහිපත් කරමි.

(මේ සියලුම ලිපි ලේඛන මා සතුය. )